Joods namenmonument in Leeuwarden onthuld
Onthulling van 544 namen in glas
Leeuwarden – Leeuwarden heeft na Amsterdam een namenmonument voor alle 544 Joden uit de stad die slachtoffer zijn geworden van de Holocaust. Het gedenkteken is donderdag 14 oktober bij het huidige monument naast de Joodse school onthuld. ‘Eindelijk’, zo zei burgemeester Sybrand Buma van Leeuwarden.
De 544 namen staan op drie drie glazen zuilen. Het monument werd onthuld door de 94-jarige Benno Troostwijk die veel slachtoffers persoonlijk heeft gekend. Troostwijk legde twee stenen met daarop de namen van zijn vader Cosman en zijn zus Hendrina Julia die op 12 november 1942 direct na aankomst in Auschwitz zijn vergast.
Opperrabbijn Bynjomin Jacobs waarschuwde tijdens de ceremonie voor het anti-semitisme dat de kop opsteekt. Zelf kan hij vanwege zijn eigen veiligheid niet met het openbaar vervoer reizen en is zijn huis met camera’s bewaakt. ‘En mijn kinderen kunnen niet gewoon naar school. Er zijn poortjes en sluizen en er staat marechaussee voor de deur’. Jacobs noemde anti-semitisme ‘een muterend virus. Corona kunnen we wel met een vaccin bestrijden maar dit niet;.
Jacobs vindt het belangrijk dat scholen aandacht besteden aan wat er in de oorlog is gebeurd. Leerlingen van het Beyers Naudé Gymnasium in Leeuwarden onderzochten de families op het monument en lazen hun verhalen voor. ‘Een goede zaak want educatie is essentieel’.
Het namenmonument werd onthuld na de theatervoorstelling De Joodse Bruiloft in Zalen Schaaf in het hart van de Joodse wijk. ‘Een meer dan indrukwekkende voorstelling’, zei Jacobs. Burgemeester Buma zag in het namenmonument en het theaterstuk een les om van het verleden te leren. ‘Dit is wat er kan gebeuren als mensen worden buitengesloten. Vrijheid is een groot goed’.
In 1940 telde de Joodse gemeente in Leeuwarden bijna zevenhonderd leden. Velen van hen waren kleine middenstanders die zich hadden gevestigd rondom Bij de Put. Deze buurt stond bekend als een levendige wijk met veel winkeltjes en markante figuren die het bestaan kleur gaven. De Duitse bezetter sloeg de ziel uit de Joodse wijk, 544 Leeuwarder Joden werden vermoord.
Initiatief
Het initiatief voor het namenmonument komt van Jorrit Volkers, voorzitter van het Bevrijdingsfestival Fryslân en journalist Auke Zeldenrust. Zeldenrust schreef De Joodse bruiloft, een familiegeschiedenis van een Joods echtpaar uit Leeuwarden. Via dit verhaal kwamen Volkers en Zeldenrust op het idee van een namenmonument. ‘We ontdekten dat veel Leeuwarders de dramatische Joodse geschiedenis van hun eigen stad niet kennen. Wij vinden dat dit nooit vergeten mag worden. Met het noemen en vermelden van namen krijgt de Holocaust bijna letterlijk een gezicht. Want achter elke naam zit een verhaal en dat moet verteld worden’, zeggen de beide initiatiefnemers.