Erna Rozenberg
Enkele jaren geleden dook op de Noordermarkt in Amsterdam een bijzondere collectie tekeningen op. De tekeningen zijn aan het begin van de Tweede Wereldoorlog gemaakt door het joodse meisje Erna Rozenberg (Leeuwarden, 1 november 1928 – Auschwitz, eind november 1942) en tonen een gefantaseerd beeld van het dagelijkse leven in en rond Leeuwarden in een – in werkelijkheid – donkere periode. De ruim honderd tekeningen die de jonge Erna heeft gemaakt zijn deels geïnspireerd op de destijds populaire strip Pam bij de Maanapen (die o.a. in 1940 en 1941 in de Leeuwarder Courant verscheen). Meerdere tekeningen hebben een duidelijke link met Leeuwarden: er komen gebouwen in Leeuwarden op voor, er wordt Liwwadders gesproken of er worden Leeuwarder namen genoemd. Erna is de dochter van Joël Rozenberg (Leeuwarden 1879 – Auschwitz 1942) en Minni Hess (Osnabrück 1890 – Auschwitz 1942). Ze groeit op in een gegoede familie. Haar vader Joël is een grote vee- en vleesexporteur en bekleedt meerdere functies binnen de joodse gemeenschap. Haar moeder Minni komt uit een invloedrijke joodse familie uit Osnabrück, Duitsland. Ook Minni’s zus woont in Leeuwarden. Zij is namelijk getrouwd met Jacob Rozenberg, de broer en compagnon van Joël. Als Hitler in 1933 aan de macht komt, emigreren Erna’s grootouders Jonas en Ida Hess-Vorsanger naar Nederland. De eerste maanden wonen ze bij Erna’s ouders in. Later wonen ze elders in de stad. Erna en haar familie wonen op stand op de hoek van de Van Swietenstraat en de Baljéestraat. Het is een levendige straat, waar veel handelaren, juristen en hotelhouders wonen. Vlakbij het station en de oude veemarkt is het een drukte van belang. Niet alleen thuis maar ook op school dringt voor Erna de oorlog binnen. Omdat openbare scholen in 1941 voor joden verboden worden, moet ze de Hofschool verlaten. Ze moet voortaan naar de Dusnusschool, de joodse school. Op 12 november 1942 wordt Erna, samen met haar ouders, op transport gesteld naar Westerbork. Op 20 november worden ze gedeporteerd naar vernietigingskamp Auschwitz. Enkele dagen na aankomst worden ze hier vermoord.
